(VATFI.org.vn) – Tại Tọa đàm trực tuyến ngày 30/12/2021 do Hội Hàng Việt Nam chất lượng cao tổ chức, diễn giả Trần Anh Tuấn, sáng lập viên tổ chức The Pathfinder đồng thời là chuyên gia dành nhiều năm nghiên cứu các mô hình kinh doanh mới, đã trình bày một số quan điểm lý thú liên quan đến vấn đề được nhiều doanh nghiệp rất quan tâm – làm sao để tồn tại và phát triển trong hoàn cảnh hiện tại của đại dịch Covid ở trong nước và thế giới. Ban biên tập website Hiệp hội Nước mắm truyền thống Việt Nam sẽ đăng tải các ý kiến của diễn giả Trần Anh Tuấn tại buổi tọa đàm này.
Câu hỏi muôn thuở: Tồn tại hay không tồn tại?
Thách thức của việc kinh doanh trong thời kỳ đầy bất định do đại dịch Covid-19 gây ra như hiện nay đòi hỏi các doanh nghiệp cần phải thường xuyên điều hướng hoạt động kinh doanh một cách linh hoạt nhất để làm sao có thể vừa tồn tại vừa phát triển.
Kẻ chiến thắng và người thua cuộc
Viện đổi mới sáng tạo Anh quốc dự báo, ít nhất đến cuối năm 2023 thì đời sống của người dân toàn cầu mới có hy vọng trở lại bình thường và nền kinh tế giai đoạn hiện tại được gọi là nền kinh tế cảm ứng thấp, nghĩa là người ta ngại tiếp xúc với nhau, lúc nào cũng phải làm các thủ tục vệ sinh, bị giới hạn du lịch và giới hạn tụ tập,… thậm chí xảy ra khủng hoảng kinh tế ở một vài quốc gia. Và ở Việt Nam điều đó cũng không nằm ngoài ngoại lệ.
Thực tế cho thấy, bị ảnh hưởng nặng nề nhất là các doanh nghiệp có doanh số thất thu từ 50-90% hoặc 100% như các doanh nghiệp ngành du lịch với rất nhiều nhà hàng và khách sạn ngừng hoạt động; doanh nghiệp ngành dầu khí doanh thu giảm 15-50%, các ngành cung cấp dịch vụ và hàng hóa thiết yếu như thực phẩm có doanh thu giảm 0-15%. “Như vậy, đầu tiên chúng ta cần xác định mình thuộc khu vực doanh nghiệp nào và chiến lược tương ứng là gì. Các doanh nghiệp công nghệ số đang dẫn đầu xu hướng và trong quá trình chuyển đổi số này họ cũng có lợi thế nhiều nhất, tăng trưởng thị phần của mình trên không gian mạng. Các doanh nghiệp ngành hàng tiêu dùng có thể bị giảm về doanh số nhưng họ đang cố gắng đổi mới sản phẩm và thị trường bằng những chiến lược thông thường để vượt qua giai đoạn khó khăn hoặc chuyển qua bán hàng online. Các doanh nghiệp khác thì thay đổi sản phẩm và thay đổi thị trường tức là xoay trục” – ông Trần Anh Tuấn nói.
Theo ông Tuấn, xoay trục có hai loại hữu cơ và vô cơ. Xoay trục hữu cơ tức là dùng nội lực của mình để phát triển doanh và tiếp tục tăng trưởng doanh số. Xoay trục vô cơ là mua bán sáp nhập doanh nghiệp khác để có được sản phẩm mới và ngành hàng mới. Tồi tệ nhất đối với một doanh nghiệp là trong lúc khó khăn lại phải chuyển đổi sang sản phẩm mới và ngành hàng mới hoàn toàn hoặc thoát khỏi thị trường luôn. Trong công cuộc cạnh tranh gay gắt này thì khoảng 15% có thể tăng trưởng được và thường là những doanh nghiệp liên quan đến công nghệ số. Họ là những người chiến thắng và những người còn lại tạm gọi là những người thua cuộc.
Vấn đề là ngày hôm nay làm thế nào để chúng ta tồn tại và làm thế nào để đi đến tương lai trong ngắn hạn và dài hạn., vẫn còn giãn cách và người chiến thắng là các công ty công nghệ số.
Doanh nghiệp khởi nghiệp lại
Trong cuộc cạnh tranh như thế, các doanh nghiệp phải hết sức năng động, họ có thể chuyển dịch sản phẩm, ngành hàng, thậm chí có công ty đã chuyển qua việc tổ chức các sự kiện trên thế giới ảo, online. Ở Việt Nam, chúng ta cũng chứng kiến sự chuyển đổi số ở các doanh nghiệp kinh doanh nhà hàng truyền thống sang nhà hàng trên mây hay nhà bếp trên mây. Và mô hình này chưa tỏ ra thực sự thành công nhưng đây là xu hướng trong tương lai, đi theo mô hình phục vụ theo nhu cầu (on-demand service). “Gần đây công ty Masan đã đưa ra ra mô hình kinh doanh ‘5 trong 1’ (one in five) để tăng trải nghiệm cho khách hàng. Ban đầu chúng ta thấy mô hình này rất khó chịu vì một thương hiệu nổi tiếng như Phúc Lâm lại chịu lép vế trong mô hình chật hẹp như vậy nhưng xét về mặt kinh doanh thì lại rất hiệu quả và chỉ trong thời gian 8-9 tháng họ đã thu về doanh số vài tỷ USD. Mô hình này cho phép người tiêu dùng tới 1 nơi nhưng có thể trải nghiệm nhiều sản phẩm khác nhau. Đối với doanh nghiệp thì tiết kiệm rất nhiều chi phí và chia sẻ cơ sở dữ liệu giữa các thương hiệu với nhau và đạt được kết quả cao hơn. Tư tưởng kinh doanh kiểu như của Uber và Grab này sẽ lan rộng ra rất nhiều ngành hàng khác nhau, kể cả các tiệm giặt ủi trong tương lai sẽ đi theo mô hình này” – ông Tuấn đánh giá.
Cũng theo ông Tuấn, trong thế giới đầy thách thức này, doanh nghiệp vốn đang hoạt động bình thường cũng phải tái khởi nghiệp lại rồi! Trong hệ sinh thái khởi nghiệp ở thế giới cũng như ở Việt Nam sắp tới sẽ có sự cộng sinh của cả đối tượng khởi nghiệp và doanh nghiệp bởi vì khởi nghiệp có thể là những người có công nghệ, có tài năng, có sáng tạo, có sức trẻ còn doanh nghiệp có nguồn lực, có kinh nghiệm nhưng đôi khi lại thiếu công nghệ. Trong thời gian sắp tới sẽ có khái niệm là doanh nghiệp khởi nghiệp (corporate start-up), nghĩa là doanh nghiệp và kết hợp với các start-up để cùng phát triển.
Trong thời kỳ dịch bệnh hiện nay các doanh nghiệp có hai thái độ: thứ nhất là thụ động ngồi chờ, giống như các doanh nghiệp ngành du lịch có vẻ đang chờ hết dịch khi khách quay trở lại thì lại bán sản phẩm cũ trong khi nhiều doanh nghiệp khác thì chủ động tìm ý tưởng mới, sản phẩm mới để phục vụ mô hình kinh doanh mới. “Thời kỳ Covid, chúng ta làm việc tại nhà nhiều thì cách kinh doanh cũng phải thay đổi. Ở Mỹ, các hoạt động kinh doanh tại nhà cũng rất hiệu quả, sử dụng những công cụ về networking, live-tream, tiếp thị truyền miệng, bán hàng online,… những điều này còn khá mới mẻ ở Việt Nam. Đây là chìa khóa giúp các doanh nghiệp ngành nông nghiệp truyền thống của chúng ta vượt qua khó khăn” – ông Tuấn cho biết.
Đón xem phần 2: Đổi mới sáng tạo những gì?
TEST